Strijd der toetsenborden

Inhoudsopgave

1. De geschiedenis van het QWERTY toetsenbord

De typemachine en daarmee het eerste toetsenbord is ontwikkeld voor morse ontvangers zodat die gemakkelijk en snel de ontvangen morseberichten konden noteren. Het eerste toetsenbord was dan ook vrij primitief, het leek meer op een piano dan op een hedendaags toetsenbord.

De letters waren voornamelijk alfabetisch geordend en cijfers zoals de 1 en 0 werden vervangen door de letters i en o. Het is begrijpelijk dat een dergelijke lay-out niet echt de snelheid en ergonomie ten goede kwam. Daarom is eind jaren 1800 de voorloper van het qwerty toetsenbord ontwikkeld.

Er bestaan vele mythes over het ontstaan van het qwerty (inclusief qwertz en azerty) toetsenbord. De meeste hebben te maken met de problemen die de typemachine had zoals dat het de bedoeling was om de gebruiker langzamer te laten typen omdat de ouderwetse typemachine vastliep als je te snel opvolgend letters intypte. Of dat de meest gebruikte letters juist ver uit elkaar werden gezet op het toetsenbord zodat je deze juist niet snel achter elkaar kon typen.

De layout van een het qwerty toetsenbord is echter redelijk willekeurig tot stand gekomen. Eind 19e eeuw werden de eerste patenten door de Sholes en Glidden Type-Writer company aangevraagd met een qwerty lay-out. Hierop volgden enkele wijzigingen op aandringen van de telegraafmedewerkers en uiteindelijk is hieruit het toetsenbord ontstaan zoals we dat nu kennen. Omdat het qwerty bord voornamelijk uit willekeur is ontstaan zijn er ook mensen geweest die een verbetering hierin wilden aanbrengen, een van de meest bekende hiervan is de Dvorak layout. Dr. August Dvorak had na veel onderzoek een eigen layout ontwikkeld dat ervoor zorgde dat je (voornamelijk in de Engelse taal) minder vingerbewegingen hoefde te maken. Hieronder een kleine vergelijking.

De afbeelding geeft weer hoeveel van de toetsaanslagen op welke rij ingedrukt moeten worden bij een tekst van 1000 woorden. Hieruit blijkt dat de meeste toetsaanslagen op de zogenaamde ‘home-row’ plaatsvinden, je vingers hoeven dus bij het gebruik van de Dvorak-layout minder af te wijken van hun natuurlijke stand.

2. Een paar ‘technische’ termen voordat je verder leest.

Voordat we verder ingaan op alle geuren en kleuren in toetsenbordland is het belangrijk dat we op een lijn zitten. Vandaar even kort een opsomming van een beetje toetsenbordjargon.

3. Houding

Een toetsenbord kan een van de belangrijkste aspecten van ergonomisch typen veel beinvloeden, dat aspect is de houding die je hebt. Het is hierbij belangrijk dat je bij het gebruik van een toetsenbord op een aantal dingen let betreffende je houding.

• Supinatie
• Pronatie
• Buiging
• Strekking

3.1 Rotatie | Supinatie en Pronatie

Hierbij zijn supinatie en pronatie de benamingen van de draaiing die de hand/bovenarm maakt.

Vanuit ergonomisch oogpunt wordt er altijd gestreefd naar een zo natuurlijk mogelijke houding, dit betekent dat we zoeken naar een houding die zo min mogelijk spanningen oplevert in het dagelijks gebruik. Zoals je wellicht hebt gezien bij onze ergonomische muizen merk je dat deze vaak een meer verticale stand hebben, dit ontlast de onderarm en pols. Bij een muis is dit van een groter belang vanwege de dynamische aard van de bediening. Een toetsenbord is een invoerapparaat dat (in de meeste gevallen) statisch bediend wordt. Dit betekent in wat meer leesbare termen dat de muis bewogen dient te worden en het toetsenbord vanuit een stille houding bediend wordt.

Dit betekent echter niet dat een toetsenbord geen profijt heeft van een meer verticale positie. Er zijn op dit moment echter nog maar weinig toetsenborden die je zo kan instellen dat je hand meer richting de neutrale positie gaat tijdens het bedienen. Sommige gesplitste toetsenborden hebben deze optie gelukkig al wel, wanneer het midden van het toetsenbord hoger ligt dan de buitenkanten komt je hand in een meer neutrale positie. Deze verstelling wordt 'tenting' genoemd.

3.2 Horizontale buiging

Echter neemt dit niet weg dat we enkele ergonomische tips en trucs die we van de muizen hebben geleerd kunnen toepassen op de toetsenborden. Je ziet dat enkele exclusieve toetsenborden gebruik maken van verstellingen die je de draaiing van je hand meer naar een neutrale houding brengen. Dit is echter niet een ontwikkeling die we veel zien, waar wel veel ontwikkeling naartoe gaat is de spanning verminderen op het vlak van buiging van de pols.

Wanneer je je onderarmen vanuit een ontspannen houding op het bureau legt zal je zien dat deze een lichte driehoek maakt. De vingers wijzen naar elkaar toe terwijl de ellebogen licht uit elkaar wijzen. Een gesplitst toetsenbord speelt hier verder op in.

Door het toetsenbord in tweeën te delen krijg je de mogelijkheid om je onderarmen en polsen in de natuurlijke houding te laten rusten op het bureau tijdens het typen. Later in dit artikel worden deze toetsenborden apart behandeld.

3.3 Verticale buiging en strekking

 

 

 

Iets waar we al lange tijd aan gewend zijn is de verticale buiging en strekking van de polsen tijdens het typen. Dit is niets anders dan een chique benaming voor de houding van de onderarmen ten opzichte van de hand in de hoogte. Hoe ligt de hand op het toetsenbord, hand en pols recht in lijn, of naar boven of onder gebogen. Iedereen kent de uitklapbare verhogers wel die aan de achterkant van je toetsenbord zitten. Veel mensen gebruiken deze voetjes maar weten eigenlijk niet waarvoor ze ontwikkeld zijn. Deze voetjes zijn bedoeld voor voor mensen die niet blind typen. Door de kanteling van het toetsenbord is het gemakkelijker om de toetsen af te lezen. Vanuit ergonomisch oogpunt is dit juist niet de bedoeling.

Net zoals bij de bovenstaande alinea’s zoeken we naar een zo spanningsvrij mogelijke houding van de vingers, handen, polsen, armen en schouders. Door deze voetjes te gebruiken krijg je een zogenaamde verticale strekking van de pols, huidige ergonomische ontwikkelingen spelen hierop in door polssteunen te gebruiken en steeds plattere toetsenborden te ontwikkelen. Hierdoor krijgt je pols een meer neutrale houding. In het meest ideale geval zou je zelfs gebruik kunnen maken van de natuurlijke buiging van de pols, door de pols op een hogere positie te leggen dan de hand krijg je een lichte neerwaartse buiging van de pols. Dit is een ontspannen houding en geeft dan ook voor de meeste mensen de minste klachten bij langdurig gebruik.

4. Smallere toetsenborden

Heb je er een hekel aan dat wanneer je vraagt aan je collega’s hoe die ene functie op je computer ook alweer gedaan moest worden dat je gelijk je muis en toetsenbord kwijt bent? Die collega die je opzij duwt om even je muis en toetsenbord te confisqueren zodat hij het trucje even kan ‘voordoen’ waarna je nog steeds niet weet hoe het moet omdat je het niet zelf hebt gedaan.

Of is jouw kantoor overgegaan op flexwerkplekken maar wil je toch dat ene plekje naast het raam behouden? Stel je computer dan in voor een linkshandige, dit schrikt de meeste rechtshandigen vaak al voldoende af om die plek niet te kiezen om aan te werken. In plaats van 85%-90% van de collega’s hoef je nu nog maar met 10%-15% van de collega’s de strijd aan te gaan.

4.1 Tenkeyless (TKL)

Je zou kunnen zeggen dat de grondslag van ergonomie op gebied van toetsenborden door dr. Dvorak is gelegd. Helaas is zijn uitvinding nooit aangeslagen, maar de meeste besturingssystemen ondersteunen de layout nog wel. Momenteel zijn er meerdere trends wat betreft de ergonomie van het toetsenbord. Een van de meest voorname is een smaller toetsenbord.

Door het NumPad van het toetsenbord af te halen krijg je een smaller profiel van je toetsenbord, dit betekent dat de muis dichterbij gelegd kan worden en zo heb je minder belasting van je schouders en armen omdat je een kleinere beweging hoeft te maken van je toetsenbord naar je muis. Een dergelijk toetsenbord wordt een tenkeyless keyboard genoemd.

4.2 Compact

Ga je voor een nog compacter toetsenbord dan worden er nog meer toetsen van de zijkant afgehaald. Dit betekent dat de rij met de home, end en pijltjestoetsen een andere locatie krijgt, dit zie je ook vaak terugkomen bij laptops. Een compact toetsenbord wordt vaak aangeduid in percentages vergeleken met een full-size keyboard.

4.3 Gesplitste toetsenborden

Naast het smaller maken van het toetsenbord wordt er tegenwoordig ook meer aandacht besteed aan de natuurlijke positie van de polsen, deze staan licht naar binnen als je ze op tafel voor je legt. Uit deze natuurlijke houding is het ‘split-keyboard’ ontstaan. Dit houdt in dat het toetsenbord in twee delen wordt opgedeeld, de toetsen staan licht gedraaid op het bord waardoor er een blanco deel in het midden ontstaat.

Omdat ieder mens uniek is blijkt een vaste hoek waaronder de toetsen staan niet altijd ideaal te zijn. Voor deze doelgroep is het volledige ‘split-keyboard’ ontwikkeld. Hierbij wordt het toetsenbord volledig gehalveerd en de twee helften verbonden met een kabel zodat je de toetsenborden zo kan wegleggen dat je armen en polsen het minst onder druk staan. Een voorbeeld hiervan is het Matias Ergo Pro Split Keyboard.

4.4 Mini/Tablet toetsenborden

Voor de mensen die veel onderweg zijn worden er ook nog kleinere toetsenborden gemaakt, deze worden vaak gebruikt in combinatie met een telefoon of tablet. Tegenwoordig worden deze toetsenborden ook veelvuldig op de markt gezet als multimedia keyboards omdat met de opkomst van smart-tv’s een toetsenbord een welkome afwisseling is van de reguliere afstandsbediening om tekst in te voeren. Voor dagelijks gebruik op kantoor is dit echter geen goed alternatief aangezien door het extreem compacte formaat de toetsen ook erg klein zijn geworden en dus ook moeilijk met twee handen te bedienen is.

5. Membraan-, schaar- of mechanische schakelaars?

Buiten de layout van de letters, het versmallen van het bord en de positie waarin de toetsen staan ten opzichte van je polsen is er nog iets waar je rekening mee kan houden bij het aanschaffen van een toetsenbord. De schakelaar die ervoor zorgt dat de toetsaanslag geregistreerd wordt heeft ook invloed op de vorm van het toetsenbord en hoe jij er op typt. Er bestaan verschillende technieken om de toetsaanslag te registreren en ook hierbij zijn er gradaties in hoe ergonomisch verantwoord deze zijn. Op dit moment zijn er drie veel gebruikte types:

• Membraanschakelaars (voorbeeld)
• Schaarschakelaar (voorbeeld)
• Mechanische schakelaars (voorbeeld)

5.1 Membraanschakelaars

De membraanschakelaar is de meest voorkomende schakelaar die er is in toetsenbordland. Als je op kantoor zit dan is er waarschijnlijk een hoge kans dat jij nu een toetsenbord voor je hebt liggen met een membraanschakelaar. De meeste van deze schakelaars bestaan uit een rubberen plaat met koepeltjes erop, zodra het koepeltje wordt ingedrukt komt hij in contact met het circuit board waardoor een toetsaanslag wordt geregistreerd. Dit heeft enkele voordelen, maar zoals de wijze Johan Cruijff altijd zei heeft elk voordeel ook zijn nadeel.

Voordelen:

•  Goedkopere productiekosten
• Deze toetsenborden hebben goedkopere materialen nodig en het is een oudere technologie, dit resulteert in lagere productie- en dus ook aanschafkosten.
•  Stil in gebruik
• Het rubber dempt de aanslag, hierdoor behoort het membraantoetsenbord tot een van de stilste typers
•  Lichtgewicht dus draagbaar
• Membraantoetsenborden worden over het algemeen van plastics gemaakt in tegenstelling tot bijvoorbeeld mechanische toetsenborden. Dit maakt een relatief lichtgewicht toetsenbord wat ervoor zorgt dat hij gemakkelijk mee te nemen is.

Nadelen:

•  Levensduur
• Hoewel een membraantoetsenbord enkele miljoenen aanslagen aankan is dit nog niets vergeleken met een mechanische schakelaar. Over het algemeen gaat een membraantoetsenbord enkele jaren mee met gemiddeld gebruik.
•  Gevoel
• Je moet de knop volledig indrukken om de puntjes contact te laten hebben doordat de enige weerstand het rubberen koepeltje is voelt de knop minder stabiel en sommigen beschrijven het als een ‘zompig’ gevoel bij het bedienen van een membraantoetsenbord.
•  Typefouten
• Omdat de toetsaanslag alleen geregistreerd wordt als je de contactjes tegen elkaar aan drukt moet je de knop volledig indrukken voordat hij werkt. Dit zorgt ervoor dat voornamelijk de sneltypers onder ons gemakkelijk fouten kunnen maken.
•  Tegendruk
• Nog een bijkomstigheid van het volledig moeten indrukken van de toets is dat je harder op de toetsen gaat drukken, de tegendruk kan tot vermoeide vingers leiden en uiteindelijk tot pijnlijke klachten in de hand.
•  Schoonmaken
• Het schoonmaken van een membraantoetsenbord is eigenlijk niet echt mogelijk, de rubberen mat verzamelt stof, de resten van je lunch en de kruimels van dat plakje cake dat je jarige collega heeft getrakteerd. De toetsen van een membraantoetsenbord zijn meestal maar éénmalig te verwijderen(daarna zijn ze kapot).

5.2 Schaarschakelaars

De schaarschakelaar is een verbeterde versie van de membraanschakelaar, de uiteindelijke werking is hetzelfde. De schaarschakelaar zorgt voor stabilisatie van de toets en limiteert de uitslag van de toets waardoor het mogelijk is om een kortere aanslag te maken. Deze toetsen worden dan ook vaak in laptops gebruikt aangezien ze minder hoog zijn dan die van een mechanisch of membraantoetsenbord.

Sommige gebruikers geven de voorkeur aan een toetsenbord met deze technologie, de korte aanslag is iets waar veel mensen aan moeten wennen. Veel laptops en dunnere toetsenborden maken gebruik van deze technologie vanwege het dunnere profiel dat te bereiken is. Ook de meeste draagbare toetsenborden maken om deze reden gebruik van het schaarmechanisme.

Voordelen:

•  Compact
• lage bouw zorgt voor goede draagbaarheid.
•  Tactiel gevoel
• Het mechanisme zorgt voor een beter voelbare klik dan die van een membraantoetsenbord, dit komt de type-ervaring ten goede.
•  Stabiliteit toetsen
• Het mechanisme stabiliseert te toets, dit betekent dat bij een aanslag de toets minder wiebelt en je vinger dus geen lichte zijwaartse bewegingen maakt

Nadelen:

•  Tegendruk
• De toetsen hebben een volledige aanslag nodig, de aanslag wordt pas onderin geregistreerd waardoor je vingers bij elke toetsaanslag tegendruk ervaren. Dit wordt versterkt door de korte uitslag die de toetsen hebben.
•  Schoonmaken
• Het schoonmaken van een toetsenbord met schaarmechanisme is nog een tikkie moeilijker dan dat van een normaal membraantoetsenbord omdat het in principe een membraantoetsenbord is met een scharend mechanisme om de rubberen koepel heen. Sla dat beschuit met muisjes omdat je collega een kindje heeft gekregen dus even over of eet hem netjes in de kantine op.

5.3 Mechanische schakelaars

Recentelijk is er steeds meer aandacht voor het mechanische toetsenbord, dit is niet zonder reden. Het mechanische toetsenbord biedt namelijk vele voordelen maar zoals eerder gezegd heeft ieder voordeel ook zijn nadeel.

Schematische tekening diverse mechanische schakelaars | Bron: kitguru.net

Er bestaan verschillende soorten schakelaars voor de mechanische toetsenborden. Zoals in de figuur hiernaast weergegeven zijn de meestvoorkomende de lineaire, tactiele en extra ‘clicky’ schakelaars.

Werking mechanische schakelaar | Bron: howtogeek.com

5.3.1 Volledig op de gebruiker af te stemmen.

Mechanische toetsenborden zijn doordat er zo veel fabrikanten zijn van losse onderdelen voor deze borden geheel op de gebruiker af te stemmen. En dan praten we niet alleen over het typcomfort, het oog wil ook wat. De grote schare fans van deze soort toetsenborden hebben een markt gecreeërd voor het 'customizen' van hun toetsenborden. Zo zijn er switches met LEDs verkrijgbaar die het bord verlichten of zelfs te toetsen, verschillende aparte keycaps, bijzondere uitvoeringen van de aansluitsnoeren. Je kan het zo gek niet bedenken of het bestaat waarschijnlijk al.

Hieronder stel ik een aantal van de meest populaire switches aan jullie voor. (Let wel op, dit is slechts een handjevol van alle mogelijke switches.)

Keycaps
De keycaps zijn de (meestal) plastic toetsen waarmee je de schakelaars (switches) bedient. Wat de meeste mensen de toetsen noemen zijn dus eigenlijk de keycaps. Ook hierin zijn er 'tig' verschillende smaken.

Kleur
Om te beginnen de kleur. Meestal zal je wit of zwart tegenkomen, heel soms nog het ouderwetse beige. Maar tegenwoordig zijn er keycaps verkrijgbaar in alle kleuren van de regenboog.

Materiaal
Qua materialen is er 1 nummer één, dat is plastic. Bijna elke keycap op de markt is gemaakt van een plasticsoort. De meest bekende is ABS-plastic gevolgd door het kwalitatief betere PBT-plastic. Maar dat betekent niet dat alle keycaps van plastic zijn. Er zijn ook speciale keycaps gemaakt van hout, bamboe, metaal, epoxyharsen. Je kan het zo gek niet bedenken of het bestaat.

Compatibiliteit
Met het aanschaffen van een nieuwe set keycaps is het belangrijk om rekening te houden welke switch je hebt. Veel fabrikanten maken gebruik van de karakteristieke Cherry bevestiging, maar dat betekent ook dat er nog genoeg fabrikanten zijn die hun eigen bevestigingsmechanisme hebben.

Voordelen:

•  Gewicht
• Een mechanisch toetsenbord is doorgaans zwaarder dan de andere varianten, dit kan een nadeel zijn maar betekent ook dat de meer agressieve typers ervan verzekerd zijn dat het toetsenbord gewoon op z’n plek blijft liggen.
•  Toetsaanslag
• Om een aanslag te registreren hoeven de mechanische schakelaars niet volledig ingedrukt te worden, dit bevordert je typesnelheid en zorgt ervoor dat je vingers geen tegendruk hoeven te ervaren.
•  Schoonmaken
• De toetsen zijn gemakkelijk te verwijderen en dus ook gemakkelijk schoon te maken.
•  Duurzaamheid
• De meeste mechanische toetsenborden zijn gemaakt om lange tijd te gebruiken, sommige zijn zelfs zo stevig gebouwd dat je het als erfstuk kan doorgeven aan je kleinkinderen. Daarnaast werkt elke knop, altijd. De ‘E’ blijft niet plakken omdat je daar je mocha frappuccino over gemorst hebt en de ‘O’ hoef je niet harder in te drukken dan vroeger omdat je die zo vaak hebt gebruikt om die verbaasde smiley naar je collega te sturen :O.
•  Minder tegendruk
• De toetsen geven je door de hoorbare klik en het klik-gevoel de indruk dat je daadwerkelijk een schakelaar indrukt, dit resulteert erin dat je de toets minder vaak tot helemaal onderin doordrukt en dus ook minder tegendruk op je vingers ervaart.

Nadelen:

•  Minder geschikt in open kantoren
• Een mechanisch toetsenbord kan irritatie veroorzaken als je nauw samenwerkt met collega’s. Het luide geklik is voor jou misschien muziek in de oren maar voor je naaste collega kan dat anders zijn. Wel is het een goede manier om aan te geven bij de manager dat die open kantoortuin toch niet zo’n geweldig idee was.
•  Gewicht
• Door het vaak hogere gewicht van een mechanisch toetsenbord vergeleken met zijn concurrenten is het niet de meest draagbare optie.
•  Prijs
• Een mechanisch toetsenbord is doorgaans een duurdere optie dan de voorheen besproken varianten. Dit komt vaak ook omdat een mechanisch toetsenbord te ‘customizen’ is door verschillende soorten schakelaars te gebruiken of andere ‘keycaps’

6. Welk toetsenbord is juist voor jou?

Dat is een vraag die ik niet kan beantwoorden. Het klinkt erg cliché maar ieder mens is uniek en heeft dus ook zijn of haar individuele eisen aan een toetsenbord. Vanuit ergonomisch standpunt zou je kunnen kiezen voor een 60% mechanisch toetsenbord, maar uiteindelijk moet men ook vanuit praktisch oogpunt kijken. Zit je altijd op dezelfde plek dan is een mechanisch toetsenbord misschien wel iets voor jou, maar neem je je toetsenbord regelmatig mee in de laptoptas dan zou je misschien beter voor een toetsenbord met een schaarmechanisme kunnen kiezen. Zit je in een drukke kantooromgeving met veel collega’s dan zou het wel zo collegiaal te zijn om een stiller toetsenbord te gebruiken. Twijfel je nog over je keuze neem dan gerust contact met ons op via onze chat of telefonisch op 076-2600207.